Titel: Het Stenenbruidsbed
Auteur: Harry Mulisch
Uitgeverij: De Bezige Bij
Jaar van uitgave: 1959
Gelezen uitgave: 1963
Pagina’s: 219
Recensies ‘Het Stenenbruidsbed’:
Over Harry Mulisch:
Samenvatting ‘Het Stenenbruidsbed’:
De Verwoester
“Het Stenenbruidsbed” vertelt het verhaal van een Amerikaanse tandarts, Norman Corinth. Corinth wordt uitgenodigd voor een congres in Dresden. Al snel blijkt dat Dresden een speciale betekenis heeft voor de Amerikaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Corinth namelijk meegewerkt aan het bombarderen van de stad. Door terug te keren naar de stad hoopt hij zijn ziel die hij destijds is kwijtgeraakt terug te vinden.
“Het Stenenbruidsbed” vertelt het verhaal van een Amerikaanse tandarts, Norman Corinth. Corinth wordt uitgenodigd voor een congres in Dresden. Al snel blijkt dat Dresden een speciale betekenis heeft voor de Amerikaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Corinth namelijk meegewerkt aan het bombarderen van de stad. Door terug te keren naar de stad hoopt hij zijn ziel die hij destijds is kwijtgeraakt terug te vinden.
Het belangrijkste thema is dan ook het psychische gevolg van oorlog. In de roman is duidelijk te lezen dat Corinth moeite heeft met de realiteit. Hij probeert de gebeurtenis te verdringen maar het blijft hem altijd achtervolgen. In het volgende fragment beweert Corinth dat hij niet meer denkt aan zijn rol in de oorlog. Hij gebruikt een mythologisch voorbeeld om zijn argument te versterken.
‘Het is of het nooit gebeurt is. Drieduizend jaar geleden. Ik ben een onder Agamemnon gesneuvelde Griek, die nog leeft. Ik denk er nooit aan.’
Toch achtervolgt de geschiedenis hem wel degelijk. Meerdere keren probeert hij zijn daden uit het verleden goed te praten of te verdringen: ‘Het is nooit gebeurt, want het had ook niet kunnen gebeurd kunnen zijn: het maakte geen deel uit van een strategie, van de tweede wereldoorlog, zoals de massacres van de andere steden. Dat Corinth een gebroken man is kunnen we hieruit vaststellen.
Al vroeg in het boek wordt dit gesuggereerd aan de hand van bepaalde quotes. Zo denkt Corinth na over een gezegde dat hij een keer van had gehoord of zelf had bedacht: ‘De ziel gaat te paard.’ Dit is een voorbereiding van wat er nog komen gaat. Het verliezen van de ziel is een belangrijke onderbouwing van het thema. Met het gezegde wil Mulisch duidelijk maken dat de ziel van Corinth is achtergebleven. De reden dat hij naar Dresden gaat is om zo zijn ziel proberen terug te vinden.
Dit thema wordt door Harry Mulisch erg mooi onderbouwt met het motief ‘tijd’. Zo werd door Corinth beweert: ‘Alles gaat over met de tijd.’ Ook wordt er in de roman veel gefilosofeerd over tijd. Waarom met we afstanden in tijd? (van A naar B is 10 minuten lopen). En waarom meten we tijd niet in afstanden? Corinth zou het liefst weg willen lopen van zijn verleden.
Gedurende het hele boek is de Amerikaanse tandarts vrij emotieloos over de geschiedenis. Hij mag er dan veel over filosoferen, het lijkt hem niet echt pijn te doen dat hij aanvankelijk een verkeerde beslissing had gemaakt. Hij laat geen liefde blijken voor Dresden maar ook geen afkeer.
Wat Corinth (of Mulisch) wel laat blijken is een gevoel van lust. Dit is ook een zeer aanwezig thema in Het Stenenbruidsbed. In Dresden komen de ‘oergevoelens’ van Norman Corinth naar boven. Dit gebeurt vanaf het moment dat Corinth Hella ontmoet. Corinth heeft sterke gevoelens voor deze mooie vrouw. Mulisch beschrijft vooral de sexuele aantrekking: ‘Water liep in zijn keel. Zijn geilheid blafte, een koud dier van plicht, en hij dacht, natuurlijk, natuurlijk, ik wil haar hebben.’
De gevoelens die Hella losmaakt in Norman Corinth blijven niet beperkt tot sexuele. Gedurende het hele boek verbindt Corinth Hella met Dresden. Zoals in het boek wordt gesuggereerd, het begint met opwinding en eindigt uiteindelijk in vernieling. Het thema lust is moeilijk uit te werken als er niet veel van het karakter van de hoofdpersoon wordt weggegeven. In het vorige boek dat ik heb gelezen ‘Tirza’, spelen ook de oergevoelens van een man een grote rol. Ik vond echter dat het karakter van Jorgen Hofmeister in ‘Tirza’ veel duidelijker was ondanks dat er weinig werd gesproken over emoties. Dit zorgde ervoor dat het verhaal gelijk een stuk levendiger werd en ik me er meer in kon verplaatsen.
In het werk van Harry Mulisch kwam is veel romantische kenmerken tegen. De beschrijving van zowel personages als natuur maakte het boek tot een echte beleving. Ondanks dat ik me niet goed kon inleven in de hoofdpersoon, Norman Corinth, kreeg ik wel echt het gevoel dat de gebeurtenis dicht bij me lag. Het boek heeft me daarom zeker aangegrepen, wat denk ik het belangrijkste doel was van Mulisch die zelf ook te maken heeft gehad met oorlog en diens gevolgen.
