De Dood van Ivan Iljits, Lev Tolstoj

Dalton Trevisan : "Ieder mens sterft twee keer. De eerste keer is als hij De dood van Iwan Iljitsj leest".

Na het lezen van 'De dood van Ivan Iljits' is deze uitspraak van Trevisan er één waarbij ik me volledig kan aansluiten.

Zakelijke gegevens

Auter: Lev Tolstoj                                                                                                    

Vertaling door: Arthur Langeveld                                                                           

Titel: De dood van Ivan Iljits                                                                              

Uitgever: J.M. Meulenhoff

Oorspronkelijke taal: Russisch                                                                                   

Pagina's: 109
Jaar van Uitgave: 1886

Samenvatting ‘De Dood van Ivan Iljits’

http://www.leerwinkel.nl/boeken/de-dood-van-ivan-iljitsj/EAN-9789029079754

       

Informatie Lev Tolstoj                                                                                               

Tolstoj werd in 1828 geboren in Yasnaya Polyana in de Tula provincie, hij was de vierde van vijf kinderen. Zijn ouders stierven toen hij nog klein was en hij werd opgevoed door andere familieleden. In 1844 ging hij rechten en Oriëntaalse talen studeren, maar hij was niet tevreden over het niveau van de studie en studeerde nooit af. Hij keerde terug naar Yasnaya Polyana en bracht veel tijd door in Moskou en St. Petersburg. In 1851 vertrok hij met zijn oudste broer naar de Kaukasus, waar hij deel uitmaakte van een regiment artillerie. Zijn tijd in het leger maakte veel indruk op hem en leidde tot de vraag of er geen plaats is voor alle mensen op deze wereld. De jaren vijftig waren ook de jaren dat Tolstoj zich met literatuur bezig ging houden, hij bracht een autobiografische trilogie uit: Kinderjaren, Jongensjaren en Jeugd.

Onderwijs

In 1857 reisde Tolstoj door Duitsland, Zwitserland en Frankrijk, waarna hij terugkeerde naar Yasnaya Polyana, waar hij een school voor boerenkinderen opzette. Onderwijs was de basis om de wereld te veranderen. Hij reisde vervolgens opnieuw naar Europa, waar hij zich verdiepte in pedagogiek. Ook begon hij zelf tijdschriften en boeken uit te geven over dit onderwerp. In 1862 trouwde hij met Sonja Andreyevna Behrs waarmee hij dertien kinderen kreeg, zij werkte tevens als zijn secretaresse.

Literatuur

Tolstoj hield altijd een dagboek bij en uit die dagboeken ontstond zijn literatuur. Hij was een gepassioneerde lezer en las zowel literatuur als filosofie. Zijn grootste werk 'Oorlog en Vrede' verscheen tussen 1865 en 1869. In dit beroemde werk wordt duidelijk dat Tolstoj er van uit gaat dat alles voorbestemd is, maar dat mensen het geloof in een vrije wil nodig hebben om te kunnen leven.

Anna Karenina
'Anna Karenina' is het andere grote werk van Tolstoj. Dit boek over de overspelige Anna werd geschreven in een periode waarin Tolstoj het idee had dat het gezinsleven ten onder ging. Later zei Tolstoj dat hij in Anna Karenina alles geschreven had wat hij kon en dat er niets over was. Niettemin schreef hij nog enkele andere werken, waarin zijn idee dat het individuele geweten boven de collectieve moraal van de groep gaat duidelijk terug te vinden is.

De hervormer Tolstoj

Vanaf de jaren tachtig begon Tolstoj zichzelf meer te zien als een moreel leider dan als een schrijver. In 1884 verliet hij Yasnaya Polyana om als een arme, celibataire boer te gaan leven. Mensen begonnen Yasnaya Polyana te bezoeken aangetrokken door de schrijfsels van Tolstoj. In 1901 werd hij door de Russisch Orthodoxe Kerk geëxcommuniceerd vanwege zijn afwijkende ideeën. Het Christendom van Tolstoj was gebaseerd op de Bergrede en bestond voornamelijk uit vijf principes: geen sex buiten het huwelijk, niet toegeven aan woede ook als die woede gerechtvaardigd is, heb je vijanden lief, geen beloftes afleggen en het afzien van kwaad. De liefde voor zijn medemens is het belangrijkste aspect in het werk van Tolstoy Deze ideeën hebben vele mensen beïnvloedt, zelfs mensen als Gandhi en bijvoorbeeld de kibbutzim in Palestina. In Rusland wedijverde hij met de tsaar waar het morele autoriteit betrof. In 1910 overleed Tolstoy aan longontsteking, terwijl hij met een vriend en volgeling rondzwierf als asceet.

De Uitvreter, Titaantjes en Dichtertje, Nescio

De Titaantjes van Nescio

Voor school heb ik deze maand de bundel: 'De Uitvreter, Titaantjes, Dichtertje' gelezen. Het boek is niet te vergelijken met de boeken die ik tot nu toe heb gelezen. Wel heeft het boek me geboeid en aan het denken gezet.

Zakelijke gegevens

Auteur: Nescio

Titel: De Uitvreter, Titaantjes en Dichtertje

Uitgever: J.H. de Bois

Datum van uitgave: 1918

Pagina's: 160

Oorspronkelijke taal: Nederlands

 

Samenvatting Recensie

Aangezien Nescio’s literatuur al een aantal jaar meegaat is het in twijfel te trekken of de hedendaagse maatschappij de bundel (De Uitvreter, Titaantjes en Dichtertje) nog wel de moeite waard vindt. Een verhaal over een groep vrienden wonend in Amsterdam is natuurlijk wel identificeerbaar, ook de opstand tegen de maatschappij is herkenbaar. Er is echter wel een verschil in de maatschappij van toen en nu. Naar mijn mening zijn de mensen tegenwoordig veel meer open-minded.  

In ‘De Uitvreter’ wordt de groep vrienden geconfronteerd met een onbekende en maakt van deze hun vriend. Het verhaal laat de leegheid van het bestaan zien. Japi voelt zich niet thuis in de samenleving. Dit idee is iets dat nog steeds actueel is. In ‘Titaantjes’ wordt dezelfde groep vrienden gevolgd. Dit verhaal geeft de confrontatie weer met het feit dat de vrienden hun idealen niet waar hebben kunnen maken. In ‘Het Dichtertje’ wordt een andere setting omschreven. De moraal van dit verhaal is dat je nog zo succesvol kan zijn maar als je je zelf kwijt raakt maakt dat allemaal irrelevant.

Dat de stijl van Nescio’s bewonderenswaardig is niet te betwijfelen. Maar er zijn tegenwoordig schrijvers die beter in het tijdsbeeld passen. Men veranderd dus de literatuur moet ook mee veranderen. Er kan nog steeds veel informatie geput worden uit Nescio’s verhalen maar het is zeker niet onbelangrijk om vanaf dit punt door te gaan en te zoeken naar nieuwe innovatieve literatuur.

Gebruikte bronnen:

- http://recensieweb.nl/recensie/nescio-lezen-in-amsterdam/

- Agnes Maas-van der Moer, Vrije Arbeid, 25-01-2001,( Nescio : Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes)

- H.J. Stratemeijer, De Avondpost, 25-01-2001

- J. Rasch, Den Gulden Winckel, 25-01-2001

Informatie Nescio

De Nederlandse schrijver Nescio (1882-1961) werd geboren in Amsterdam als Jan Hendrik Frederik Grönloh. Het pseudoniem Nescio betekent "ik weet niet".
Hij volgde drie jaar onderwijs op de HBS en studeerde verder op de Handelsschool. Op zijn zeventiende werd hij jongste bediende op een handelskantoor. In 1904 trad hij in dienst van de firma Holland-Bombay Trading Comp. in Amsterdam. Nescio werkte zijn hele leven op dit kantoor en was op het einde van zijn loopbaan directeur.

Nescio werd vooral beroemd door zijn novelle "De uitvreter", die hij aan het begin van zijn literaire loopbaan schreef. De verhalen van hem zijn vaak ironisch en deels autobiografisch. Het verlangen naar onvergankelijkheid en harmonie speelt een grote rol. Zijn taalgebruik was eenvoudig en helder.

Andere belangrijke boeken van Nescio zijn: "Mene tekel" (1946), "Boven het dal en andere verhalen" (1961), "Fragmenten" (1968) en "De X geboden" (1971).

Op een zomermorgen om half vijf, toen de zon prachtig opkwam, is hij van de Waalbrug gestapt. De wachter kreeg hem te laat in de gaten. 'Maak je niet druk, ouwe jongen,' had Japi gezegd, en toen was i er afgestapt met zijn gezicht naar het Noord-Oosten. Springen kon je het niet noemen, had de man gezegd, hij was er afgestapt.

(uit: Nescio, De uitvreter, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam)

 

Samenvatting ‘De Uitvreter’:

http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/72821-de-uitvreter-nescio-boekverslag.html

Samenvatting ‘Titaantjes’:

 http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/72822-de-titaantjes-nescio-boekverslag.html

Samenvatting ‘Dichtertje’:

http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/72823-dichtertje-nescio-boekverslag.html

Het Stenenbruidsbed, Harry Mulisch

Voor mijn vierde weblogopdracht heb ik gekozen voor een boek van een grote naam in de Nederlandse literatuur: Harry Mulisch. Ik heb gekozen voor een van zijn eerste boeken, 'Het Stenenbruidsbed'. In de blog hieronder kun je lezen over het aangrijpende thema dat het boek bespreekt. 

Titel: Het Stenenbruidsbed

Auteur: Harry Mulisch

Uitgeverij: De Bezige Bij

Jaar van uitgave: 1959

Gelezen uitgave: 1963

Pagina’s:  219

Recensies ‘Het Stenenbruidsbed’:

http://vorige.nrc.nl/krant/article1643596.ece/De_verwoester_bemint_zijn_bruid

http://www.recensieweb.nl/recensie/2851/Toen+Mulisch+nog+subtiel+was.html

Over Harry Mulisch:

http://www.kb.nl/dossiers/mulisch/index.html

Samenvatting ‘Het Stenenbruidsbed’:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Het_stenen_bruidsbed

 Ik heb mijn analyse gebaseerd op de volgende recensies:

- http://www.recensieweb.nl/recensie/2851/Toen+Mulisch+nog+subtiel+was.html

- http://recensies.infonu.nl/kunst-en-cultuur/53159-boekrecensie-het-stenen-bruidsbed-harry-mulisch.html

- http://vorige.nrc.nl/krant/article1643596.ece/De_verwoester_bemint_zijn_bruid

De Verwoester
 “Het Stenenbruidsbed” vertelt het verhaal van een Amerikaanse tandarts, Norman Corinth. Corinth wordt uitgenodigd voor een congres in Dresden. Al snel blijkt dat Dresden een speciale betekenis heeft voor de Amerikaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Corinth namelijk meegewerkt aan het bombarderen van de stad. Door terug te keren naar de stad hoopt hij zijn ziel die hij destijds is kwijtgeraakt terug te vinden.

Het belangrijkste thema is dan ook het psychische gevolg van oorlog. In de roman is duidelijk te lezen dat Corinth moeite heeft met de realiteit. Hij probeert de gebeurtenis te verdringen maar het blijft hem altijd achtervolgen. In het volgende fragment beweert Corinth dat hij niet meer denkt aan zijn rol in de oorlog.  Hij gebruikt een mythologisch voorbeeld om zijn argument te versterken.

‘Het is of het nooit gebeurt is. Drieduizend jaar geleden. Ik ben een onder Agamemnon gesneuvelde Griek, die nog leeft. Ik denk er nooit aan.’

Toch achtervolgt de geschiedenis hem wel degelijk. Meerdere keren probeert hij zijn daden uit het verleden goed te praten of te verdringen: ‘Het is nooit gebeurt, want het had ook niet kunnen gebeurd kunnen zijn: het maakte geen deel uit van een strategie, van de tweede wereldoorlog, zoals de massacres van de andere steden. Dat Corinth een gebroken man is kunnen we hieruit vaststellen.

Al vroeg in het boek wordt dit gesuggereerd aan de hand van bepaalde quotes. Zo denkt Corinth na over een gezegde dat hij een keer van had gehoord of zelf had bedacht: ‘De ziel gaat te paard.’ Dit is een voorbereiding van wat er nog komen gaat. Het verliezen van de ziel is een belangrijke onderbouwing van het thema. Met het gezegde wil Mulisch duidelijk maken dat de ziel van Corinth is achtergebleven. De reden dat hij naar Dresden gaat is om zo zijn ziel proberen terug te vinden.

Dit thema wordt door Harry Mulisch erg mooi onderbouwt met het motief ‘tijd’. Zo werd door Corinth beweert: ‘Alles gaat over met de tijd.’ Ook wordt er in de roman veel gefilosofeerd over tijd. Waarom met we afstanden in tijd? (van A naar B is 10 minuten lopen). En waarom meten we tijd niet in afstanden? Corinth zou het liefst weg willen lopen van zijn verleden.

Gedurende het hele boek is de Amerikaanse tandarts vrij emotieloos over de geschiedenis. Hij mag er dan veel over filosoferen, het lijkt hem niet echt pijn te doen dat hij aanvankelijk een verkeerde beslissing had gemaakt. Hij laat geen liefde blijken voor Dresden maar ook geen afkeer.

Wat Corinth (of Mulisch) wel laat blijken is een gevoel van lust. Dit is ook een zeer aanwezig thema in Het Stenenbruidsbed. In Dresden komen de ‘oergevoelens’ van Norman Corinth naar boven. Dit gebeurt vanaf het moment dat Corinth Hella ontmoet. Corinth heeft sterke gevoelens voor deze mooie vrouw. Mulisch beschrijft vooral de sexuele aantrekking: ‘Water liep in zijn keel. Zijn geilheid blafte, een koud dier van plicht, en hij dacht, natuurlijk, natuurlijk, ik wil haar hebben.’

De gevoelens die Hella losmaakt in Norman Corinth blijven niet beperkt tot sexuele. Gedurende het hele boek verbindt Corinth Hella met Dresden. Zoals in het boek wordt gesuggereerd, het begint met opwinding en eindigt uiteindelijk in vernieling. Het thema lust is moeilijk uit te werken als er niet veel van het karakter van de hoofdpersoon wordt weggegeven. In het vorige boek dat ik heb gelezen ‘Tirza’, spelen ook de oergevoelens van een man een grote rol. Ik vond echter dat het karakter van Jorgen Hofmeister in ‘Tirza’ veel duidelijker was ondanks dat er weinig werd gesproken over emoties. Dit zorgde ervoor dat het verhaal gelijk een stuk levendiger werd en ik me er meer in kon verplaatsen.

In het werk van Harry Mulisch kwam is veel romantische kenmerken tegen. De beschrijving van zowel personages als natuur maakte het boek tot een echte beleving. Ondanks dat ik me niet goed kon inleven in de hoofdpersoon, Norman Corinth, kreeg ik wel echt het gevoel dat de gebeurtenis dicht bij me lag. Het boek heeft me daarom zeker aangegrepen, wat denk ik het belangrijkste doel was van Mulisch die zelf ook te maken heeft gehad met oorlog en diens gevolgen. 

Tirza, Arnon Grunberg

Voor mijn derde blogpost heb ik het boek Tirza van Arnon Grunberg gelezen. Een aangrijpend verhaal over de obsessie van Jörgen Hofmeester voor zijn dochter Tirza.

Titel: Tirza

Auteur: Arnon Grunberg

Uitgeverij: Nijgh & van Ditmar

Jaar van uitgave: 2006

Gelezen uitgave: 2006

Pagina’s:  430

Samenvatting:

Voor een goede samenvatting van het boek, kijk op:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Tirza_(roman)

Recensies:

De recensies die ik heb gelezen motiveerde mij om het boek te lezen:

http://www.inktaap.nl/www/scripts/recensie.php?bookid=21&reviewid=42

http://www.recensieweb.nl/recensie/1915/Oud-Zuidse+eerwraak.html

De Eeuwige Ontdekkingsreiziger

Gestoord, mislukt, machteloos. Welke woorden omschrijven het best het karakter van Jörgen Hofmeester in Arnon Grunbergs boek Tirza? In elk geval is het duidelijk dat hij zichzelf kwijt is of misschien is hij wel nog steeds op zoek. Wat zijn leven houvast geeft is status, wanneer hij zijn baan kwijt raakt (ook al is hij eigenlijk te oud om ontslagen te worden) is dit dan ook zeker een grote vernedering voor Jörgen. Het enige wat hij nog heeft is zijn dochter Tirza, waar hij al zijn hoop op vestigt.

Jörgen Hofmeester is een alleenstaande vader nadat zijn echtgenote hem heeft verlaten. Hij zou haar geen liefde hebben kunnen geven of beter gezegd hij kon haar behoefte niet bevredigen (ook niet in bed). Het is ook zo dat Jörgen zijn vrouw nooit aantrekkelijk heeft gevonden en ook geen kinderen met haar wilde:

-“De kinderen waren aanvankelijk vooral een idee van zijn echtgenote geweest.”

-“Een kind’, zei hij. ‘God, zijn er niet genoeg op deze wereld?”

 Ook zijn dochter Ibi heeft hij niet kunnen begrijpen, zij was als 15-jarige verliefd op een volwassen man. Door de machteloosheid die Jörgen voelde in de relatie met zijn echtgenote en ook zijn oudste dochter is het dat hij zijn jongste hoogbegaafde dochter Tirza zo op hemelt. Zij is een soort houvast voor Jörgen, dit groeit zelfs uit tot een obsessie.

Jörgen Hofmeester is niet sterk op sociaal gebied. Jörgen komt over als een normale man, saai zou je zelfs kunnen zeggen. Echter bij het lezen van zijn gedachten kom je erachter dat hij anders is, zelfs een beetje wereldvreemd. Door Grunberg’s observerende stijl begin je Jörgen’s toch een beetje te begrijpen, je kunt je toch een beetje in hem verplaatsen. Jörgen Hofmeester weet in veel situaties niet goed te handelen of een besluit te nemen. Zo ontmoet hij het kleine meisje Keisa, wanneer hij naar Namibië afreist om Tirza te zoeken. Hij weet niet goed wat hij met haar moet doen. Hij besluit haar mee te nemen op zijn zoektocht. Hij begint toch om haar te geven en vergelijkt haar zelfs, misschien onbewust, met Tirza:

“Zeker, ik heb vreugde gekend. Vroeger bijvoorbeeld. Met Tirza.”

“Jij hebt ook vreugde gebracht in mijn leven, maar verder?”

Het leven in een eigen wereld is ook typerend voor Jörgen. Vanaf de reis naar Namibië is het boek een ontvluchting van de werkelijkheid voor Jörgen. Hij ziet de realiteit niet meer en gelooft oprecht dat Tirza nog leeft. De reis van Hofmeester kan gezien worden als een zoektocht, niet naar Tirza maar naar zichzelf. Dat het boek vanaf hier een verwrongen beeld geeft van de werkelijkheid blijkt pas aan het einde, wanneer je erachter komt dat Jörgen Hofmeester Tirza heeft vermoord en ook haar vriend Choukri.  Deze daad kwam voort uit nog een andere teleurstelling voor Jörgen. Zijn dochter Tirza kwam thuis met Choukri. Jörgen heeft een hekel aan allochtonen en vooral aan Choukri, omdat deze hem deed denken aan Mohammed Atta. Hij kon het niet aan om Tirza kwijt te raken en zeker niet aan iemand als Choukri.  

Ondanks dat Jörgen Hofmeester leidt aan wat psychische problemen voel ik toch wel enige sympathie voor hem. De moord op zijn dochter was onacceptabel maar toch denk ik dat Jörgen geen slecht mens is. Ik heb het gevoel dat hij nooit echt liefde heeft gekregen, behalve dan van zijn jongste dochter Tirza. Dit is dan ook waar zijn obsessie op gebaseerd is. Hij is zo bang dat zij van iemand anders zou gaan houden dan hij dat niet aankon zien. Hij zag geen uitweg meer en daarna wilde hij het liefst verdwijnen. Verdwijnen in de woestijn.