Voor mijn derde blogpost heb ik het boek Tirza van Arnon Grunberg gelezen. Een aangrijpend verhaal over de obsessie van Jörgen Hofmeester voor zijn dochter Tirza.
Titel: Tirza
Auteur: Arnon Grunberg
Uitgeverij: Nijgh & van Ditmar
Jaar van uitgave: 2006
Gelezen uitgave: 2006
Pagina’s: 430
Samenvatting:
Recensies:
De recensies die ik heb gelezen motiveerde mij om het boek te lezen:
De Eeuwige Ontdekkingsreiziger
Gestoord, mislukt, machteloos. Welke woorden omschrijven het best het karakter van Jörgen Hofmeester in Arnon Grunbergs boek Tirza? In elk geval is het duidelijk dat hij zichzelf kwijt is of misschien is hij wel nog steeds op zoek. Wat zijn leven houvast geeft is status, wanneer hij zijn baan kwijt raakt (ook al is hij eigenlijk te oud om ontslagen te worden) is dit dan ook zeker een grote vernedering voor Jörgen. Het enige wat hij nog heeft is zijn dochter Tirza, waar hij al zijn hoop op vestigt.
Jörgen Hofmeester is een alleenstaande vader nadat zijn echtgenote hem heeft verlaten. Hij zou haar geen liefde hebben kunnen geven of beter gezegd hij kon haar behoefte niet bevredigen (ook niet in bed). Het is ook zo dat Jörgen zijn vrouw nooit aantrekkelijk heeft gevonden en ook geen kinderen met haar wilde:
-“De kinderen waren aanvankelijk vooral een idee van zijn echtgenote geweest.”
-“Een kind’, zei hij. ‘God, zijn er niet genoeg op deze wereld?”
Ook zijn dochter Ibi heeft hij niet kunnen begrijpen, zij was als 15-jarige verliefd op een volwassen man. Door de machteloosheid die Jörgen voelde in de relatie met zijn echtgenote en ook zijn oudste dochter is het dat hij zijn jongste hoogbegaafde dochter Tirza zo op hemelt. Zij is een soort houvast voor Jörgen, dit groeit zelfs uit tot een obsessie.
Jörgen Hofmeester is niet sterk op sociaal gebied. Jörgen komt over als een normale man, saai zou je zelfs kunnen zeggen. Echter bij het lezen van zijn gedachten kom je erachter dat hij anders is, zelfs een beetje wereldvreemd. Door Grunberg’s observerende stijl begin je Jörgen’s toch een beetje te begrijpen, je kunt je toch een beetje in hem verplaatsen. Jörgen Hofmeester weet in veel situaties niet goed te handelen of een besluit te nemen. Zo ontmoet hij het kleine meisje Keisa, wanneer hij naar Namibië afreist om Tirza te zoeken. Hij weet niet goed wat hij met haar moet doen. Hij besluit haar mee te nemen op zijn zoektocht. Hij begint toch om haar te geven en vergelijkt haar zelfs, misschien onbewust, met Tirza:
“Zeker, ik heb vreugde gekend. Vroeger bijvoorbeeld. Met Tirza.”
“Jij hebt ook vreugde gebracht in mijn leven, maar verder?”
Het leven in een eigen wereld is ook typerend voor Jörgen. Vanaf de reis naar Namibië is het boek een ontvluchting van de werkelijkheid voor Jörgen. Hij ziet de realiteit niet meer en gelooft oprecht dat Tirza nog leeft. De reis van Hofmeester kan gezien worden als een zoektocht, niet naar Tirza maar naar zichzelf. Dat het boek vanaf hier een verwrongen beeld geeft van de werkelijkheid blijkt pas aan het einde, wanneer je erachter komt dat Jörgen Hofmeester Tirza heeft vermoord en ook haar vriend Choukri. Deze daad kwam voort uit nog een andere teleurstelling voor Jörgen. Zijn dochter Tirza kwam thuis met Choukri. Jörgen heeft een hekel aan allochtonen en vooral aan Choukri, omdat deze hem deed denken aan Mohammed Atta. Hij kon het niet aan om Tirza kwijt te raken en zeker niet aan iemand als Choukri.
Ondanks dat Jörgen Hofmeester leidt aan wat psychische problemen voel ik toch wel enige sympathie voor hem. De moord op zijn dochter was onacceptabel maar toch denk ik dat Jörgen geen slecht mens is. Ik heb het gevoel dat hij nooit echt liefde heeft gekregen, behalve dan van zijn jongste dochter Tirza. Dit is dan ook waar zijn obsessie op gebaseerd is. Hij is zo bang dat zij van iemand anders zou gaan houden dan hij dat niet aankon zien. Hij zag geen uitweg meer en daarna wilde hij het liefst verdwijnen. Verdwijnen in de woestijn.
De auteur van de door mij als eerst gelezen recensie (Volkskrant)
waardeert de stijl die Siebelink in zijn roman ‘Oscar’ aanneemt zeer. De
recensent geniet van de manier waarop het verhaal is geschreven meer dan het
verhaal opzich. Zo merkt hij aan het eind op dat de kracht van Jan Siebelinks
nouvelle schuilt in de details in plaats van in het verhaal zelf. Ik ben ook
van mening dat Siebelink er inderdaad in is geslaagd de spanning op te
bouwen. De auteur van tweede recensie (www.recensieweb.nl) vindt echter dat de
nouvelle wat ‘hijgerig’ begint. De lezer wordt in één keer met heel veel
informatie geconfronteerd. Ik zelf had
geen moeite met deze manier van beschrijven omdat het maar een kort verhaal is.
Jan Siebelink werkt toe naar het
doemscenario wanneer Id overlijdt. Hier overlappen twee spanningsbogen elkaar, zo
merkt ook Daan Stoffelsen (tweede recensie) op. Aan de ene kant heb je de onbeantwoorde
liefde van Oscar voor Esmee en aan de andere kant ook de gruwelen van Ids dood.
